1./Hỏi : Bạch Đạo Sư phối ngẫu trong kim cương thừa có ý nghĩa gì?
Rinpoche đáp:
Phật Giáo Tây Tạng nói chung và Kim Cương Thừa nói riêng có 2 tăng đoàn được công nhận tôn kính, đó là tăng đoàn Bikkhu và tăng đoàn Ngakpa (Tantrika hay hành giả mật thừa). Sau pháp lệnh của Vua Trisong Detsen thế kể thứ 8, nhà vua đã khẩn cầu Guru Rinpoche trao truyền Mật Thệ (Samaya) của Gia đình Trì Minh Vương, kế thừa truyền thống Mật Thừa Ấn Độ và mạng mạch Mahasiddha (đại thành tựu giả) ở Ấn Độ.
Sau khi Guru Rinpoche đến Tây Tạng và thuần hoá thần linh bản xứ, Guru Rinpoche cùng Tổ śāntarakṣita thành lập Tu Viện Samye, sau đó xuất gia và trao truyền Tỳ kheo giới đến những vị tỳ kheo đầu tiên đúng theo truyền thống Thanh Văn.
Guru Rinpoche cũng thỉnh cầu tổ śāntarakṣita trao truyền Tam tụ tịnh giới cho hàng Ngakpa hành giả, về sau Tăng Đoàn Ngakpa tại Ấn độ hoại diệt dần theo Phật Giáo Đại Thừa. Sau thời Nalanda hầu hết tu sĩ Tỳ Kheo hay hành giả Yogi đều lẩn trốn và dần dần trở nên ít người chịu sống khổ hạnh nên dần biến mất, tuy nhiên vẫn còn số ít hành giả đến hiện tại là Yogi Ấn Độ.
Tăng đoàn Ngakpa Tây Tạng kế thừa Giáo Pháp Mật Thừa chính thống, do vì Tỳ kheo không thể thực hành Kế thừa quán đảnh trí tuệ và bí mật, do giới nguyện thanh tịnh không có sự giao kết , cho nên Tăng Đoàn Ngakpa kế thừa 2 loại quán đảnh này.
Dòng Nyingma ngoài kế thừa các giáo lý cổ xưa gọi là Cổ mật để phân biệt với Tân mật các phái xuất hiện sau này. Dòng Nyingma còn có các Bậc Đạo Sư Terton, theo sự di chúc từ Guru Rinpoche với lòng nhiệt thành mãnh liệt tịnh tín Đạo Sư Giáo Pháp Tam bảo, Đức bà Tsogyal đã thỉnh cầu Guru Rinpoche trao truyền các mật pháp thấm đẫm uy lực. Guru Rinpoche tiên tri về sau này của Giáo Pháp, sau đó ngài chôn giấu 108 Terma (Pháp Ẩn Tàng) trong tâm thức 108 Terton là khai mật tạng, Đạo Sư Terton sẽ ra đời trong thời kỳ suy thoái giáo pháp và sẽ khai quật bảo tạng mới khiến chúng sinh yêu thích.
Do vì sự đặc biệt của Giáo Pháp Mật Thừa cho nên không có phân biệt giữa các tu sĩ Tỳ Theo và tu sĩ Ngakpa, hầu hết đều hoà hợp, chư Tỳ Theo nổi tiếng với tam tạng (Tripataka) thì Tu sĩ Ngakpa nổi tiếng với Giáo Pháp Mật Thừa (Tantraka), mỗi tăng đoàn đều có nhiệm vụ duy trì giáo lý riêng biệt.
Trong tăng đoàn Ngakpa việc chọn phối ngẫu để hoàn thiện 2 quán đảnh cuối cùng rất quan trọng, phẩm trí mẫu hệ và phụ hệ với vai trò tương quan của Trí Tuệ và Bi Mẫn đánh thức Phật tính thông qua các hoạt động thông thường, Karma Mudra chỉ dẫn rõ các hoạt động phối kết trong hợp nhất giữa mẫu hệ và phụ hệ với đặc tính trí tuệ và từ bi, Mahamudra nêu rõ tầm quan trọng của song tính nhất là trí Tuệ, phẩm tính nuôi dưỡng chúng sinh với thấu suốt rõ ràng.
Trong Mật Thừa, nữ tính lại được tôn kính là hiện thân Trí Tuệ, bởi vì những phẩm chất đạo đức hay phẩm hạnh tuyệt hảo từ đời thường đến phi thường, mọi phẩm chất này được bộc lên trên nhiều phương diện, như việc người nữ sanh tính tâm và tinh tấn hơn người nam, hay là việc người nữ dễ dàng nhận ra những điểm tinh yếu của Giáo Pháp thông qua trí tuệ tự nhiên, tức là sự nhận thức không đối tượng, những trí tuệ này khế hợp với đặc tính nổi trội thường có ở nữ tính đó là phụng sự, quyết tâm, khiêm cung, kham nhẫn, linh kiến. Khi có những khó khăn cần phải cảm nhận bằng tâm thì người nữ dễ dàng cảm nhận bằng cái gọi là giác quan thứ 6 mà chỉ có ở mẫu tính, nam hay nữ thiêng về mẫn tính thường sẽ dễ dàng chấp thuận ghi nhận và quán chiếu, sự nổi trội của tam độc rõ ràng cũng là đặc tính giúp mẫu tính dễ dàng chuyển hóa khi đủ điều kiện về mọi phương diện tương đối đến tuyệt đối.
2./Hỏi: trong Mật Thừa, người nữ đơn cử là phối ngẫu có những nghĩa vụ gì về tâm linh và đời sống?
Rinpoche đáp:
Tăng đoàn Ngakpa cho phép chư vị Lama Hay Rinpoche có phối ngẫu, ở đây không phải là vợ, bởi vì vợ được cưới do nhu cầu ngũ dục, nhưng phối ngẫu phải được Đạo Sư Tam Bảo chọn, bởi vì những gì từ người phối ngẫu từ đời sống thường đến hoạt động Pháp rất quan trọng.
Người nữ ở Tây Tạng khác Việt Nam và các nước khác bởi do văn hoá truyền thống giáo dục từ nhỏ nên họ hiểu giá trị của nữ giới. Riêng Việt Nam rất khó tìm ra phối ngẫu bởi vì chúng ta không có văn hoá chịu thiệt hay là cho đi, người phối ngẫu đúng nghĩa sẽ giúp Đạo Sư thành tựu pháp, đó là vì tinh thần và suy nghĩ cũng như mọi hoạt động đều hợp nhất đúng pháp và việc thuần tịnh tâm của phối ngẫu rất quan trọng nếu như hợp nhất với 3 điều kiện: Thân là Bổn Tôn, Khẩu là Mật chú, Ý chính là Pháp thân thanh tịnh, khi hội đủ thì hành giả thực hiện việc hợp nhất với thiền định, yoga và hợp nhất.
Trong truyền thống của Terton, tóc của phối ngẫu giúp Terton tìm ra Terma, ngoài ra tóc của phối ngẫu giúp đạo sư nhanh chóng thành tựu Mật Pháp, sự có mặt của phối ngẫu còn tăng trưởng thành tựu cũng như tuổi thọ thầy. Tuy nhiên về yêu cầu phối ngẫu cũng khắt khe chứ ko phải cứ yêu là cưới và cưới chính là phối ngẫu, về nguyên lý thì giống nhưng về giáo lý thì khác biệt rất lớn và hoàn toàn khác so với hiểu biết thông thường.
~H.H 17th Kadham Dongchen Rinpoche~
