Hỏi: Bạch Đạo Sư xin ngài giải thích về dòng Kadampa để chúng con hiểu hơn về dòng truyền thừa con đang theo?
Đáp: Dòng Kadampa được sáng lập bởi Tổ Dromtonpa. Tổ Dromtonpa là dịch giả của Lama Atisha, ngài đã tu tập theo chỉ dẫn của Lama Atisha trong suốt quãng đời của ngài. Nhận thấy giáo pháp mà Atisha truyền dạy là tinh tuý và là pháp thực hành tốt nhất nên Tổ Dromtonpa đã sáng lập ra dòng Kadampa với ý nghĩa chính là “Nương theo giáo lý của Lama Atisha”. Trong truyền thống Kadampa, lấy giáo lý “Bodhipathapradipa” làm nền tảng tu tập chính yếu. Trong giáo lý này lấy Hiển – Mật làm nền tảng để tu hành theo các thứ bậc cố định.
Giáo lý này có thể được chia thành các thứ bậc quan trọng như sau:
– Hiển Thừa: Lấy Bát Nhã Ba La Mật – “Maha Prajñāpāramitā Hṛdaya” làm nhân chính yếu để tu tập. Nương theo Prajna làm trí tuệ chính yếu cho lộ trình chuyển hóa tâm thức từ phàm phu thành bậc trượng phu chân chánh, phá tan tất cả các tà kiến của các loại tri kiến ngoại đạo. Prajñāpāramitā chính là pháp quán duy nhất để đoạn trừ tâm ngã chấp hay tâm dính mắc “chấp” của thế tục. Cho nên, Đức Lama Atisha lấy giáo lý Bát Nhã này làm nền tảng tức là nhân, bởi vì lý Bát Nhã này còn được mệnh danh là “Đoạn Trừ Tà Tri Kiến của bậc Trí Tuệ” và cũng được mệnh danh là Trung Đạo Chi Vương.
– Lấy Tam quy y và tam học làm cơ sở nương tựa chính yếu trong giáo lý mà Lama Atisha giảng dạy. Trong đó, Tam quy y trở thành cơ sở phát triển lòng tịnh tín tuyệt đối. Quy y mà Lama Atisha nhắc đến đó chính là sự nương tựa duy nhất vào Tánh Giác Nội Tại. Tam Bảo được nhắc đến ở đây chính là Tam Bảo Gốc tức là Đạo Sư – Phật (Guru- Buddha). Lama Atisha nhắc nhở rằng sự liên kết chính là đạo sư, tức nhận thức rõ ràng đạo sư chính là hiện diện của Phật Đà.
– Tam học: Giáo lý Kadampa lại không chú trọng việc thực hành của Thân, mà lấy thực hành chính của Tâm làm nền tảng. Bởi vì lấy Tâm làm gốc nên hầu hết các đạo sư Kadampa thường có sự dạy dỗ hết sức kỳ lạ. Các giáo huấn vượt ngoài phạm trù của thân chính là việc đánh thức những nhận thức trí tuệ từ tâm. Thay vì lễ lạy thông thường thì chính Đức Lama Atisha lại có sự giảng dạy khác biệt cho sự tịnh hoá, đó chính là thông qua thực hành luyện hóa tâm để tịnh hóa. Tất nhiên điều này còn tùy thuộc vào việc dạy dỗ từ bậc thầy làm nền tảng chính yếu. Ở đây có lối giải thích gần như cách thức mà Tổ Marpa dạy Tổ Milarepa qua việc 9 lần làm ngài rơi xuống đáy sâu khổ não để tịnh hóa ác nghiệp. Cho nên các đạo sư Kadampa nổi tiếng với lối dạy dỗ kỳ quặc nhưng đầy mạnh mẽ trong việc đánh thức trí giác.
Lấy Giới làm nền tảng tu học để nương tựa.
Lấy Định làm con đường tiến bước của tâm.
Lấy Tuệ làm hành trang bước vào quả vị giác ngộ.
Mật Thừa: Lấy các pháp Du-già (Yoga) làm nền tảng tu tập, tuy nhiên lại nương tựa chính yếu vào Vô Thượng Du Già (Anuttara yoga tantra) – một hệ thống giáo lý nhằm đánh thức Phật quả trong chính bản thân hành giả, chuyển hoá nhận thức của phàm phu thành nhận thức của một vị Phật.
Sau khi đã có nhận thức rõ ràng về giáo lý Hiển Thừa, hành giả Kadampa thực hành giáo lý Mật theo cách thức riêng biệt (Ở đây không thể nêu rõ các giáo lý Mật Thừa).
Trong truyền thống Gelugpa thì Lama Tsongkhapa đã giải thích rõ ràng trong “Ngakpa Chenmo” – tức Mật Tông Tu Đạo Thứ Đệ Luận. Lama Tsongkhapa đã làm rõ Giáo lý mà Lama Atisha đã giảng dạy một cách gần gũi và triệt để nhất. Ngài đã giải thích rất sâu sắc các pháp thực hành Du già “Yoga” chính của dòng Kadampa cho nên dòng Gelugpa được gọi là Tân Kadampa để phân biệt rõ với cổ Kadampa tức là Giáo lý mà Lama Atisha đã giảng dạy.
Tuy nhiên, tất cả hành giả Gelugpa đều được gọi là hành giả Tân Kadam bởi giáo lý mà Lama Tsongkhapa nương tựa vẫn y cứ trên giáo lý Kadampa mà không hề thay đổi. Tên Gelugpa không phải do Lama Tsongkhapa đặt ra mà do các học trò sau này gọi để phân biệt với các dòng khác – còn về nền tảng hoàn toàn giống nhau mà không khác.
Trong thời kỳ này, các đạo sư trứ danh của Gelugpa như Pabongka Rinpoche, Trijang Rinpoche, Ling Rinpoche đã làm rạng danh giáo lý Kadampa. Hiện nay, Pháp vương của chúng ta là ngài H.H 25th Dharmaraja Kadham Trichen Rinpoche của tu viện Shar Garden đã thiết lập lại nền tảng tu tập của Giáo pháp Kadampa. Do không có sự phân biệt giữa hành giả Kadampa và hành giả Gelugpa nên Pháp vương đã chuyển chiếc mũ Pandita từ vàng trở về màu đỏ nguyên thuỷ mà các bậc Pandita của học viện Nalanda sử dụng. Tuy nhiên, Pháp Vương vẫn cho phép các Rinpoche Kadampa sử dụng mũ vàng bởi vì giữa hành giả cổ Gelugpa và tân Gelugpa không có khác biệt. Khác biệt ở đây bởi vì Pháp Vương muốn nhấn mạnh những giáo lý mà chính Lama Atisha đã truyền dạy. Ngài muốn khôi phục lại tất cả những con đường Giáo lý Kadampa theo con đường mà Lama Atisha đã thiết lập.
Y cứ trên các bản văn giải thích chính yếu từ những bản kinh văn lưu trữ của Gelugpa còn giữ gìn và từ các tu viện Kadampa được trao trả từ Trung Quốc, Pháp vương đã thống nhất đầy đủ các giáo lý chính yếu bằng tiếng Tây Tạng. Đồng thời, ngài được sự cho phép từ Trung Quốc thiết lập tu viện cũng như giảng dạy giáo lý Kadampa tại Tây Tạng.
– H.H 17th Kadam Kyabje Dongchen Chotrul Rinpoche –
Tôn Ảnh: Đức Pháp Vương H.H Kadam Trrichen Chorje Rinpoche (Phuchyungwa Rinpoche) & Đức H.H 17th Kadam Kyabje Dongchen Chotrul Rinpoche Cùng 1000 Chư Tăng Của Tu Viện Jovo Kadampa Tại Nepal