Đức Đạo Sư Thubten Zopa Rinpoche là cố vấn tâm linh của Quỹ Bảo Tồn Truyền Thống Đại Thừa (FPMT).
Phật giáo Tây Tạng đã truyền bá rộng rãi kể từ năm 1959, khi các đạo sư lỗi lạc cùng với Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 rời khỏi Tây Tạng và sống lưu vong ở Ấn Độ. Từ Ấn Độ và các quốc gia khác, chư đạo sư đã hoằng dương Phật Pháp, mang lại lợi ích cho hàng triệu người trên toàn thế giới. Quỹ Bảo Tồn Truyền Thống Đại Thừa (FPMT) là một tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc truyền bá Phật giáo, đặc biệt là sang phương Tây, được thành lập bởi Đạo Sư Thubten Yeshe. Với các trung tâm ở nhiều quốc gia lớn, ai cũng biết rằng họ từng thực hành pháp tu Hộ pháp Dorje Shugden. Pháp tu này được người sáng lập FPMT là Lama Yeshe giới thiệu, Ngài đã nhận nó từ Đạo sư gốc của mình, Đức Kyabje Zong Rinpoche, vị đạo sư vĩ đại này cũng chính là người đã truyền trao pháp tu này cho Đức Tsem Rinpoche.
Tuy nhiên, ngày nay các trung tâm FPMT không còn nương tựa vào Hộ pháp Dorje Shugden nữa, theo lời khuyên của Lama Zopa và là người kế thừa tâm linh của Lama Yeshe. Chính sách mới của FPMT về việc không tiếp tục thực hành hộ pháp Dorje Shugden nữa trái ngược với Lama Yeshe, người vô cùng sùng kính Dorje Shugden và nương tựa vào Ngài cho đến ngày Ngài viên tịch. Đây là điều mà chính Lama Zopa đã từng thừa nhận; mặc dù đã dừng việc thực hành tại các trung tâm FPMT, Lama Zopa trước đây từng nói: “Tu viện Kopan đã thực hành Dorje Shugden ngay từ đầu, vì đây là Hộ pháp chính của Lama Yeshe, người mà Ngài đã nương tựa bất cứ khi nào Ngài cần giúp đỡ về bất cứ điều gì” ~Lama Zopa
Việc Lama Yeshe nương tựa vào Dorje Shugden với niềm tin và sự xác tín như vậy, trong khi Lama Zopa lại dừng pháp tu này tại các trung tâm FPMT, đã tạo ra một sự khó xử cho các đệ tử FPMT. Kết quả là, nhiều người trong số họ đã đặt câu hỏi cho Lama Zopa để tìm lời giải thích, và Lama Zopa đã trả lời dưới hình thức những bài giảng. Đối với những người đã thiết lập quan hệ Đạo sư-đệ tử, những lời dạy này rất có ý nghĩa và nói lên tầm quan trọng của mối quan hệ thiêng liêng này.
Dưới đây là các đoạn trích từ “Lời Khuyên về Dorje Shugden” trên LamaYeshe.com. Hãy dành thời gian để đọc, phân tích và thấu hiểu những gì Lama Zopa đã dạy. Điều này rất hữu ích, đặc biệt đối với những người quan tâm hoặc bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm thực hành Dorje Shugden. Dưới mỗi đoạn trích là những điểm đáng lưu ý khi đọc lời khuyên của Lama Zopa.
Đức Đạt Lai Lạt Ma và Dorje Shugden
“Tu viện Kopan đã thực hành Dorje Shugden ngay từ đầu, vì đây là Hộ pháp chính của Lama Yeshe, người mà Ngài đã nương tựa bất cứ khi nào Ngài cần giúp đỡ về bất cứ điều gì. Nhưng bởi vì Đức Đạt Lai Lạt Ma là người nắm giữ, bảo tồn và truyền bá toàn bộ Phật Pháp — cả Tiểu thừa và Đại thừa, Ba-la-mật-đa thừa, và Mật thừa Kim cương thừa — nếu không có sự hiện diện của Ngài, không chỉ Phật giáo Đại thừa Tây Tạng mà Phật giáo nói chung sẽ chịu tổn thất trên thế giới. Nó sẽ giống như những đứa trẻ bị bỏ lại khi cha mẹ chúng qua đời. Nó sẽ là như vậy.
Do đó, việc hỗ trợ Ngài trở nên vô cùng quan trọng. Một điều nữa là Ngài là nguồn gốc của hòa bình thế giới. Ở khía cạnh này, Ngài mang lại rất nhiều an lạc và hạnh phúc cho hàng triệu triệu người trên thế giới này. Khía cạnh này của Ngài là nguồn cảm hứng lớn nhất, đưa trái tim của hàng triệu người đến với Phật giáo. Mặc dù chúng ta có nhiều Lạt ma cao cấp, nhưng không phải ai cũng có thể thị hiện khía cạnh đặc biệt này, mặc dù đối với tôi, các thiện tri thức là cùng một bản chất.
Vì vậy, việc hỗ trợ Đức Ngài và hoàn thành tâm nguyện của Đức Ngài trở nên vô cùng quan trọng. Vì lý do đó, Tu viện Kopan đã ngừng thực hành pháp tu này. Điều này được thực hiện vì Đức Dalai Lama” (Lama Zopa)
Lama Zopa cho biết có nhiều đệ tử đã nhận quán đỉnh từ các đạo sư của mình và đã thọ cam kết thực hành Dorje Shugden trước khi Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 yêu cầu họ dừng lại. Một số đệ tử quyết định làm theo lời khuyên của Đức Đạt Lai Lạt Ma để từ bỏ pháp Hộ pháp của họ, nhưng lại lo lắng về tác động đến mối quan hệ với các đạo sư đã ban cho họ quán đỉnh và cam kết thực hành.
Lama Zopa nói rằng việc dừng pháp tu này để ủng hộ Đức Đạt Lai Lạt Ma là quan trọng vì “Đức Đạt Lai Lạt Ma là người nắm giữ, bảo tồn và truyền bá toàn bộ Phật Pháp, cả Tiểu thừa và Đại thừa, Ba-la-mật-đa thừa, và Mật thừa Kim cương thừa.” Do đó, theo Lama Zopa, điều quan trọng là phải hỗ trợ Đức Dalai Lama và hoàn thành tâm nguyện của Ngài. Vì lý do đó, Tu viện Kopan (tu viện mẹ của FPMT) đã dừng pháp tu này. Tuy nhiên, tuyên bố này của Lama Zopa đặt ra một số câu hỏi. Theo các quy tắc đạo đức mà cả Đức Dalai Lâma và Lama Zopa giảng dạy, đặc biệt là những quy tắc liên quan đến Sự Sùng Kính Đạo Sư, quyền lực tâm linh cao nhất đối với hành giả không phải là Đức Dalai Lama, mà là Đạo sư của chính mình. Do đó, nếu Đạo sư trao truyền cho một người pháp tu Dorje Shugden, Đức Dalai Lama không có thẩm quyền về mặt tâm linh để bác bỏ các chỉ dẫn của Đạo sư đó, bất kể thứ hạng, danh tiếng và địa vị của Ngài ra sao. Trong trường hợp một người đã nhận một pháp tu từ chính Đức Dalai Lama, nếu sau đó Ngài đưa ra chỉ thị dừng lại, theo các quy tắc của Sự Sùng Kính Đạo Sư, người đó nên tuân theo. Chỉ có Đạo sư đã truyền cho bạn một giáo lý hoặc pháp tu cụ thể mới có thẩm quyền về tâm linh để yêu cầu bạn dừng pháp tu đó theo quan điểm Phật giáo.
Quan Điểm khác
“Điều này không có nghĩa là Pabongka Dechen Nyingpo, Đức Trijang Rinpoche, và Đức Zong Rinpoche đã phạm sai lầm. Không có nghĩa là các Ngài sai lầm. Cũng không có nghĩa ta phải xem vị Hộ Pháp ấy là tà ác. Đối với chúng ta – những phàm phu thông thường – thật khó phán xét, bởi chúng ta không thể thấy được tâm của chư Đạo sư.” (Lama Zopa)
Điều thú vị là, Lama Zopa đưa ra một quan điểm khác để cho phép để những người khác thực hành. Ngài chỉ rõ rằng ngay cả khi Đức Dalai Lama yêu cầu chúng ta không nên thực hành Dorje Shugden, điều đó không có nghĩa là các Đạo sư vĩ đại khác như Kyabje Pabongka Rinpoche, Kyabje Trijang Rinpoche và Kyabje Zong Rinpoche đã phạm sai lầm trong thực hành của các ngài. Nó không có nghĩa là các Ngài lầm lạc, và ta cũng không cần phải coi vị Hộ Pháp này là ác quỷ. Dĩ nhiên, điều này trái ngược với lập trường của Đức Đạt Lai Lạt Ma, Ngài công khai cho rằng những vị Lama ấy đã sai khi nương tựa Dorje Shugden.
Và đây là điểm mấu chốt. Lama Zopa dạy: “Đối với chúng ta là phàm phu, thật khó để phán xét, vì chúng ta không thể thấy được tâm của chư Đạo sư”. Nếu ta không thể thấy được tâm của các Ngài, thì chẳng phải điều đó có nghĩa là chúng ta không nên phán xét quyết định của các Ngài trong việc hành trì Dorje Shugden hay sao? Và rộng hơn nữa, cũng không nên phán xét bất kỳ ai – dù họ là Đạo sư hay không – về việc có tu Dorje Shugden hay không.
Nếu quán chiếu lời Lama Zopa dạy trong câu ấy, thì thông điệp đã rất rõ: Đây hoàn toàn là sự lựa chọn của mỗi người. Nếu muốn từ bỏ, đó là quyền của bạn. Nhưng hãy để cho những ai muốn nương tựa Dorje Shugden được làm như vậy một cách tự do, không bị phán xét, chỉ trích, và xin hãy dừng việc công kích họ cũng như đối tượng niềm tin của họ.
Bậc Giác Ngộ Có Phạm Sai Lầm?
“Ngoài ra, nếu một người đã nhận được giáo lý, quán đỉnh, v.v., từ Geshe Kelsang Gyatso, bao gồm cả pháp tu Dorje Shugden, thì cũng có một cách hành trì Lamrim để quán chiếu tình huống này. Trong Lamrim có dạy rằng: chư Phật – như Đức Phật Kim Cương Trì, Đức Thích Ca Mâu Ni thường thị hiện thân tướng phàm phu để dẫn dắt chúng sinh đến giác ngộ. Nghĩa là các Ngài có thể thị hiện thân tướng phàm phu với biểu hiện như có phiền não, tạo tác lầm lỗi, và nhiều điều tương tự. Theo Lamrim, ta có thể quán chiếu rằng: trên thực tế, không hề có sai lầm nào nơi chư Phật, nhưng vì để giáo hóa, vị Thầy có thể thị hiện tướng sai lầm, giống như một diễn viên trong vở kịch.” (Lama Zopa)
Lama Zopa cũng nói rằng các Bồ Tát thị hiện thân tướng phàm phu thể hiện những sai lầm, chẳng hạn như có phiền não, thực hiện các hành động sai lầm, v.v. Trong thực tế, không có sai lầm nào – Đạo sư chỉ đơn thuần là thị hiện khía cạnh phạm sai lầm, giống như một diễn viên điện ảnh. Các Bồ Tát luôn hành động theo cách chứng minh hoặc dạy cho hành giả những phương pháp đúng đắn mà nếu làm theo, sẽ dẫn đến sự tiến bộ trên hành trình tâm linh. Bằng cách này, Ngài đề cập đến Geshe Kelsang Gyatso, người sáng lập Truyền Thống Kadampa Mới (New Kadampa Tradition – NKT), người đã tách khỏi FPMT để thành lập tổ chức riêng của mình và luôn là người ủng hộ mạnh mẽ pháp tu Dorje Shugden: “mặc dù trong thực tế không có sai lầm nào về phía đạo sư, tuy nhiên chúng ta thấy những sai lầm của Geshe Kelsang Gyatso theo nghiệp của chúng ta.” Nhiều người coi Geshe Kelsang Gyatso là một Lạt ma nổi loạn nhưng ở đây Lama Zopa lại tuyên bố khác. Trên thực tế, Ngài đang nói rằng việc Geshe Kelsang Gyatso thành lập NKT không phải là một sai lầm, mà chỉ xuất hiện như một sai lầm đối với những người có nghiệp ngăn cản họ nhìn thấy sự thật. Nếu Geshe Kelsang Gyatso không phạm sai lầm và đúng trong pháp tu của mình, thì theo logic, Lama Zopa đang gián tiếp khẳng định rằng pháp tu Dorje Shugden cũng không sai.
Dorje Shugden là Văn Thù Sư Lợi
“Một khía cạnh khác của giáo pháp là đề cập rằng vị Hộ pháp này là vị Bồ Tát (Arya Bodhisattva), là một hóa thân của Đức Văn Thù (Manjushri). Vì vậy, trong bối cảnh này, cũng có nguy cơ chúng ta tạo nên ác nghiệp vô cùng nặng nề. ” (Lama Zopa)
Lama Zopa chứng thực rằng “có đề cập rằng vị Hộ pháp này là một Bồ Tát hóa thân của Đức Văn Thù. Vì vậy, sau đó, cũng có nguy cơ chúng ta tạo ra nghiệp rất nặng nề trong hoàn cảnh đó. Ở đây, Lama Zopa giải thích rằng Dorje Shugden thực chất là một hóa thân của Văn Thù, như nhiều đạo sư lỗi lạc như Kyabje Trijang Rinpoche đã giải thích. Nếu Dorje Shugden là Đức Văn Thù thì theo Lama Zopa, việc phỉ báng pháp tu của Ngài có thể tạo ra nghiệp vì bạn có những suy nghĩ tiêu cực về một pháp tu thực sự có lợi ích. Mặc dù Lama Zopa đã dừng pháp tu này tại FPMT, Ngài đang cảnh báo mọi người, kể cả các đệ tử của mình đã từ bỏ pháp tu, rằng họ không nên phỉ báng vị hộ pháp này ngay cả khi họ đã chọn làm theo chỉ thị của Đức Đạt Lai Lạt Ma là không nương tựa vào Dorje Shugden.
Quan Điểm Mật Thừa
“Trong các giáo lý Mật thừa có nói, “Nếu khởi niệm cho rằng đạo sư của mình là người nóng nảy, thì sẽ phải đọa vào địa ngục suốt 60 kiếp”. Nếu sau khi đã kết duyên Pháp với vị Thầy — tức đã tiếp nhận giáo pháp trong mối liên hệ thầy-trò — mà không nuôi dưỡng tâm sùng kính, thì trong giáo pháp có nói rằng người ấy sẽ phải tái sinh làm chó một trăm lần, rồi sau đó sinh vào hạ tiện chủng tộc — hoặc như Đức Zong Rinpoche có nhắc, sẽ sinh làm bọ cạp. Điều này vẫn áp dụng ngay cả khi đối với vị Thầy không khởi các ý niệm xấu ác như tà kiến hay sân hận, nhưng sau khi đã nghe chỉ một kệ ngắn từ Thầy, rồi lại không khởi tâm sùng kính và không tiếp tục theo Thầy, dù có thể không còn nhận vị ấy là Thầy của mình hay đã quên mất mối quan hệ thầy-trò” (Lama Zopa)
Tầm Quan Trọng của Đạo Sư
“Trong Lam-rim Chen-mo (Đại Luận về Các Giai Đoạn của Con Đường Giác Ngộ) của Lama Tsongkhapa, có nói, “Ngay cả việc đơn giản là phát sinh suy nghĩ thiếu lòng sùng kính, nghĩ rằng đạo sư là một người phàm, cũng là một chướng ngại.” Vì vậy, bạn có thể tưởng tượng sẽ thế nào nếu bạn phát sinh tà kiến và giận dữ đối với các Đạo sư của mình và chỉ trích họ bằng một tâm tiêu cực. Đây là tạo ra chướng ngại nặng nề nhất đối với việc chứng đắc trên con đường giác ngộ, và chướng ngại nặng nề nhất ngay cả đối với hạnh phúc của đời này, cũng như hạnh phúc của các đời tương lai. Không cần phải đề cập đến giải thoát hay giác ngộ” (Lama Zopa)
Ngài tiếp tục trích dẫn Lamrim Chenmo (Đại Luận Bồ Đề Đạo Thứ Đệ) của Lama Tsongkhapa, trong đó dạy rằng ngay cả chỉ khởi một niệm không sùng kính, xem Thầy mình như người phàm tục, cũng đã là chướng ngại. Vì vậy, “hãy tự quán tưởng xem nếu khởi tà kiến và sân hận đối với Thầy, rồi phê phán các Ngài bằng tâm bất thiện thì thế nào. Đó chính là tạo chướng ngại nặng nề nhất cho sự chứng ngộ trên con đường giác ngộ, và cũng là chướng ngại nặng nhất cho hạnh phúc trong đời này cũng như các đời sau.”
Khi đem giáo pháp này đặt trong bối cảnh lệnh cấm thực hành Dorje Shugden, lời dạy của Lama Zopa trở nên hết sức sâu sắc. Bởi vì do ảnh hưởng của lệnh cấm, nhiều người đã từ bỏ việc thực hành và nặng lời chỉ trích chính các vị Thầy mà họ từng thọ nhận giáo pháp. Tuy nhiên, lời khuyên của Lama Zopa rất rõ ràng: ngay cả khi con tự mình từ bỏ việc thực hành, tuyệt đối đừng bao giờ chỉ trích một vị Thầy, đặc biệt là khi đã có mối quan hệ Thầy – Trò với Ngài. Lama Zopa đưa ra lời dạy này trên hai bình diện: một là quan kiến Mật thừa thâm sâu, hai là căn bản Lamrim.
Một cách khác để quán chiếu, Ngài nói, là hãy nhớ rằng các bồ tát chỉ làm việc vì lợi ích của chúng sinh. Các Ngài không hề có mục đích riêng, mà chỉ chăm lo cho tất cả chúng sinh, không phân biệt, kể cả những kẻ ác độc nhất. Chúng sinh càng ác, các Ngài càng thương, càng lo lắng cho họ. Đó là thái độ và hành động của các bồ tát. Ngay cả một vị bồ tát sơ phát tâm hôm nay cũng có tâm niệm như thế, huống chi chư Phật viên mãn toàn giác, đầy đủ phương tiện, trí huệ, đại bi và toàn năng. Chư Phật không bao giờ hành động vì bản thân, dù chỉ trong một sát-na, mà luôn vì chúng sinh, tùy thuận căn cơ mà thị hiện. Các Ngài không chỉ ban dạy giáo pháp, quán đảnh, giới nguyện, mà còn dẫn dắt chúng sinh bằng vô vàn phương tiện khác, từ hạnh phúc nhỏ bé đến hạnh phúc lớn, cho đến viên mãn giác ngộ.
Cuối cùng, Lama Zopa nhắc nhở: “Chư Phật hoạt dụng bằng cách thị hiện nhiều hình thức, ban nhiều phương tiện, không chỉ bằng cách thuyết pháp, ban quán đảnh, giới, mà còn dẫn dắt chúng sinh qua nhiều cách khác, cho lời khuyên, dìu dắt từng bước từ hạnh phúc này đến hạnh phúc khác, cho đến giác ngộ.” Ngài cũng dạy: “Không phải chỉ có một Đức Phật, mà có vô số chư Phật đang dẫn dắt chúng sinh. Ai là những vị Phật đó? Chính là những vị Đạo Sư của con. Ai đã ban cho con giáo pháp, giới nguyện, quán đảnh, truyền khẩu và lời khuyên? Ai chắc chắn sẽ đưa con đến giác ngộ bằng những phương tiện này? Không còn nghi ngờ gì nữa.” Ở đây, Lama Zopa nhấn mạnh rằng trên con đường tu tập Phật pháp, vai trò của vị Thầy là tối thượng. Không có Thầy, ta không thể nhận giáo pháp trong dòng truyền thừa bất tuyệt, không thể nhận sự gia trì, và không thể học cách ứng dụng giáo pháp trong đời sống hiện đại. Do đó, vì Thầy là cốt lõi, nên theo lời dạy của Lama Zopa, ta tuyệt đối không được chỉ trích những vị Thầy từng ban pháp cho mình, dù đó là pháp tu Dorje Shugden hay bất kỳ pháp nào khác. Tương tự, ta cũng không nên phê phán những vị Thầy khác chỉ vì họ tiếp tục duy trì lời thệ nguyện với Dorje Shugden.
Lama Zopa kết luận: “Một khi đã kết duyên Pháp với một thiện tri thức, vị Thầy của mình, thì không thể tự ý đoạn tuyệt mối quan hệ đó, trừ khi chính Thầy nói rằng ‘Đừng đến nữa, đừng xem ta là Thầy của con nữa’” Đồng thời, Ngài cũng nhẹ nhàng cảnh tỉnh một người đã bỏ Thầy của mình rằng: “Bằng việc từ bỏ Geshe Kelsang Gyatso, con đã tạo ác nghiệp rất nặng trong đời này.”
Điều này có nghĩa là, bất luận một vị Đạo sư có thực hành Dorje Shugden hay không, thì nguyên tắc tối hậu vẫn là pháp tu sùng kính Thầy. Từ bỏ vị Thầy của mình – bất kể lý do – đều tạo ra ác nghiệp cực nặng cho chính ta.
Như vậy, có thể thấy rõ rằng vấn đề Dorje Shugden mang nhiều khía cạnh và hệ quả tâm linh sâu xa. Nếu chỉ chấp nhận lệnh cấm của Đức Đạt Lai Lạt Ma một cách máy móc, mà không phân tích bằng lý trí theo nhiều phương diện khác nhau như Lama Zopa đã chỉ dạy, thì sẽ bỏ qua một trong những giáo pháp quan trọng nhất trên con đường tu tập Phật giáo Tây Tạng: sùng kính Thầy.
Tóm lại, lời kết luận của Lama Zopa rất đơn giản: một khi đã thọ nhận mối quan hệ Thầy – Trò, hãy làm theo lời Thầy, bởi cuối cùng chỉ lợi lạc cho chính ta. Đồng thời, đừng phỉ báng hay khởi tâm bất thiện đối với Dorje Shugden hoặc các vị Thầy, bất kể lập trường của họ ra sao; cũng đừng áp đặt quan điểm của mình lên người khác. Hãy để mọi người tự do hành trì theo niềm tin của mình.
Nguồn: https://www.tsemrinpoche.com/
Việt dịch: Dòng Truyền Thừa Kadampa Cổ Việt Nam