Tôn ảnh: Đức Phật Đỉnh Tôn Thắng Phật Mẫu – NAMGYALMA (cũng có tên là ‘Trừ Cái Chướng Phật Đỉnh)
Sự tin tưởng rằng khuôn mẫu là pháp tuyệt đối, đó là sự hiểu biết sai lầm. Khuôn mẫu chẳng phải là pháp mà là bất thiện pháp.
Khi quan sát về tâm, ta mới thật sự nhận ra rằng, khuôn mẫu hoàn toàn là do tâm tạo ra, nó khiến ta tin rằng, nó là nền tảng. Vì ta đã không quan sát tâm, vì ta đã không đủ chánh kiến, nên ta bị tâm lừa gạt, ta hoàn toàn tin rằng, khuôn mẫu chính là những nền tảng vàng mà ta phải tuân theo, chứ không phải do tâm phiền não.
Khi thiền ta sẽ thấy rõ, nền tảng là kinh nghiệm, khuôn mẫu là do tâm bất thiện tạo, chúng ta có thể hiểu nó chính là phản ứng của tâm tạo ra.
Khi chúng ta đặt ra một nguyên tắc, ngay tức thì tâm ta sanh ra sự phản ứng, nó liền nhận biết và do sự chấp (si) nó tin rằng, khuôn mẫu này là đúng, khi có ai đó làm sai những gì ta (ngã) đặt ra, liền đó ta sẽ sinh tức giận (sân), và khởi tâm cho rằng họ đã vi phạm khuôn mẫu này, và lúc này khuôn mẫu hiện nguyên hình, là sự bám chấp của tâm, như thế này là đúng, như thế kia là sai.
Cụ thể như Đức Phật Thích Ca khi ngài giác ngộ chánh pháp, ngài đã thuyết giảng nó như sự thật, và nó thật sự đụng chạm vào khuôn mẫu của các Bà la môn. Khuôn mẫu Bà la môn tin rằng, thần linh là tuyệt đối, và họ chấp vào các tà kiến do tâm họ tạo ra, nên họ đã không thể chấp nhận được. Họ thấy việc Đức Thích Ca dạy “vô ngã”, là sai với khuôn mẫu “ Đại Ngã” mà họ đặt ra. Đức Thích Ca đã chỉ ra những điểm sai trái trong khuôn mẫu, ngài đã thật sự nhìn thấy khuôn mẫu thật nguy hiểm, và ngài chỉ ra sự thật là nền tảng của chánh pháp.
Tôi có một câu chuyện rõ hơn về khuôn mẫu. Tôi có một học trò, chồng cô ta là một nhà giáo, nên ông ta rất nghiêm khắc, một lần con ông ta phạm một lỗi, mà ông ta cho là không thể được, nó vi phạm khuôn mẫu mà ông học được, đó là con gái ông ta, đã có bầu với một chàng trai, mà cả hai vẫn chưa đám cưới, ông ta tức giận, và đánh đập con gái, khiến cô này nhập viện trong tình trạng nguy hiểm. Vợ ông là một học trò tuyệt vời, cô ta rất tin vào Tam Bảo, cô ta đã đến và nói với tôi về chuyện gia đình và xin sự giúp đỡ từ tôi. Tôi nói với cô, khuôn mẫu của người mẹ, khiến cô khổ đau, tâm cô đã nói với cô, là một người mẹ phải chăm sóc lo cho con mình, giống như người mẹ cô đã chăm sóc cô. Trước hết cô hãy buông bỏ khuôn mẫu phải và không phải này, cô hãy phóng sanh và sau đó con cô sẽ ổn, tôi sẽ chúc nguyện cho con gái cô.
Vài ngày sau đó, cô ấy kể rằng, quả thật thầy nói đúng, khuôn mẫu đã làm khổ gia đình con và dường như chồng con đã biết được điều đó. Con đã nói như thầy chỉ dạy, nói rõ về khuôn mẫu và nền tảng. Sau một ngày suy nghĩ, dường như chồng con nhận ra điều gì đó, mà ông ấy đã thay đổi, ông ấy đã chấp nhận cho cả hai được đám cưới sau khi con gái con sanh con.
Chúng ta có thật sự thấy rõ khuôn mẫu chỉ là sự bắt chước, như một con vẹt bắt chước người ta nói và rồi dần tâm bị đồng hoá, tin rằng khuôn mẫu này là sự thật, nhưng nền tảng thì khác, nền tảng thì dễ dàng uyển chuyển trên mọi phương diện, nền tảng là kinh nghiệm chứng nghiệm sự thật, nó được giảng dạy từ sự thấy biết đúng sự thật, nó không có sự bắt buộc trong nguyên tắc như khuôn mẫu.
Đức Phật đã giảng về giới luật, nếu nó là khuôn mẫu thì nó phải cứng ngắt như khuôn, nhưng Đức Phật đã có sự uyển chuyển, nó chính là nền tảng, vì kinh nghiệm nền tảng, là sự kiểm thúc tâm, chứ nó không phải sự bám chấp. Và Đức Phật đã chưa từng dạy rằng, nó là sự thật, mà ngài chỉ dạy rằng, nó là nền tảng để con chỉnh sửa mình. Còn khuôn mẫu thì khi chúng ta làm sai chúng ta chỉ nhận được sự phẫn nộ và trừng phạt, như Bà la môn sợ sự trừng phạt của thần linh, khi làm sai những gì thần linh dạy. Nhưng đệ tử của Đức Phật dùng nền tảng sự thật là tri kiến và kinh nghiệm để thấy biết về bản chất tâm, sửa đổi và thuần hoá nó.
~H.H 17th Kadham Dongchen Rinpoche~
