Khi một diễn biến nào xảy ra đột ngột chúng ta khó có thể chấp nhận được. Chúng ta thường dễ dàng mất sự tỉnh táo để đưa ra quyết định ngay lúc đó. Tâm chúng ta thường sẽ đi theo chiều hướng tích cực và tiêu cực, đa phần đều tiêu cực do vì mọi người đều yêu thương chăm sóc cái ta bản thân. Như khi chúng ta nghe ai đó nói rằng mình sai, chúng ta ngay đó rất khó chấp nhận, bởi vì tri kiến chung chúng ta đã bị tâm đồng hoá mình là bậc thánh nhân hoàn hảo, bởi vì tính chất hoàn hảo này chúng ta bị dẫn dắt bởi quỷ vô minh, sau đó khi thật sự nhận ra bản chất của sai đúng chúng ta mới hối hận thật sự đã muộn.
Ở thế gian, nếu nói một ai đó sai thường theo một chiều hướng của tiêu cực, với những người tu, nó lại đi theo chiều hướng tích cực. Sai trong Đạo khác với Đời, chỉ cần có tâm tham sân si, chấp ngã, chấp ta, chạy theo vọng tưởng, tâm hướng thế tục…. mới là điểm sai, cho nên nói cái chúng ta nhìn theo đời là bên ngoài, cái đạo nhìn thấy là bên trong, thật chất sự sai đúng không hề có mà nó ở ngay sự hiểu của thực tại hiểu biết của mỗi cá nhân.
Không ai trên đời sinh ra là Thánh nhân, mà người nào thường quán chiếu bên trong mình không tin và nghe theo tâm mình, không tin vào ngã hay cái tôi thì lúc đó chính là Thánh nhân. Nếu thực sự chúng ta luôn đúng, hãy nhìn xem chúng ta đạt được gì trong cuộc sống, chúng ta không đạt được ít nhất một loại thần thông, không giúp được ai ít nhất là một chút bớt khổ đau.
Mỗi ngày cái chúng ta nghĩ là thoả mãn tâm mình, trong khi chúng ta vật lộn với vô minh bởi vì chúng ta cho rằng bản thân hoàn hảo nên không có một chút sai phạm. Hãy nhìn xem người khác đã có thể dùng sự từ bi tâm nhận ra lỗi lầm để hoàn thiện đến mức họ làm chủ các nguyên tố, nhờ vậy đã giúp được người khác. Vì tâm nhận ra lỗi lầm phát triển tri kiến thanh tịnh họ đạt được những thần thông phi thường mà chúng ta không thể có.
Vàng chỉ dành cho người biết giá trị của nó, kim cương chỉ quý với ai biết giá trị của nó, thiện tri thức chỉ đến với ai thật sự thiện tâm, cho nên hãy luôn chánh niệm tỉnh giác, bởi vì đâu đó trong địa ngục có chúng ta vì vô minh chúng ta không thể bIết nhưng vô thường lại đến rất nhanh và rồi biết thì đã muộn.
~H.H 17th Kadham Dongchen Rinpoche~
