Tôn ảnh: Thánh Đức Kyabje Trijang Rinpoche
Người ngày nay chờ đợi tài thí, do vậy bậc thầy loi cuốn vào vòng ông bằng tài vật, rồi đưa ông vào chánh pháp.
Khi tôn sư tôi, người che chở tôi, chỗ nương cậy của tôi, đang ở trong một am ẩn cư, có người tôi tớ trong gia đình Drimé Tengka, một người vùng thượng Kongpo, được phái đến để xin ngài bói xúc xắc; ông ta mang theo bọc đầy da đầy bơ để cúng dường. Thầy tôi đang ở tuốt trên một ngọn núi cao, nên khi lên tới, người kia rất mệt. Y đến trước mặt thầy tôi mà nói: “Cái ông lama này chắc phải là một con thú hoang mới ưa sống trên chót núi như thế này.” Thầy tôi cho y uống trà, thực phẩm ngon, và những quà tặng; người kia phát sinh tịnh tín và về sau phải công nhận: “Nhưng vị lama đã ban phúc lớn cho tôi. Những gì ngài cho tôi ăn thật tuyệt.” Thế là y đã bị đưa vào tròng bậc thầy và đã phát sinh tịnh tín.
Tôn ảnh: Thánh Đức Kyabje Trijang Rinpoche
Nói đến “tài vật” thì không có một giới hạn nào về những gì mà bậc thầy cho ta: chẳng hạn đấy có thể là sự săn sóc của thầy đối với đệ tử.
Atìsha bảo rằng bất cứ đức tính gì ngài có được đều nhờ những bậc thầy. Ngài muốn nói nhờ sự tử tế từ bi của thầy mà ta có được mọi đức tốt lành. Chúng ta không phân tích sự việc cho kỹ, và cứ tưởng hạnh phúc hiện tại của ta, tiện nghi tiếng tăm ta có được, đều do nỗ lực của riêng ta, song không phải vậy. Hãy lấy ví dụ hai người anh em: người thì được đưa vào tu viện trở thành một phần tử của Tăng đoàn, nghĩa là một đối tượng cho người kia làm chỗ quy y. Khi vị tu sĩ tình cờ gặp em trong một ngôi chùa, thì họ hành xử theo số phần khác nhau của họ: một người theo Pháp, một người theo tài vật.
Bạn có thể là một tỳ kheo có ít trách nhiệm, đầy là nhờ lòng tử tế của tu viện trưởng và vị thầy truyền giới cho bạn, vì bạn giống như đấng Đạo sư của chúng ta mà giới thể tự nhiên đầy đủ không cần sự can thiệp của một tu viện trưởng. Bây giờ, bạn có thể đọc nhiều ngàn trang sách mỗi ngày và phân tích ý nghĩa: đây là nhờ sự tử tế của bậc thầy đã dạy cho bạn học vỡ lòng. Nếu bạn chưa được phép quán đảnh nào để làm cho bạn thuần thục hay để chuẩn bị cho bạn, thì bạn không được đọc ngay cả những sách về mật giáo. Người có được quán đảnh là đã đi vào ngưỡng cửa những mật điển, một điều hi hữu hơn cả sự xuất hiện của chư Phật. Chính do lòng từ bi mà bậc thầy Kim cang thừa đặt vào dòng tâm thức của bạn những hạt giống chắc chắn sẽ chín thành kết quả là bốn thân, chỉ trong vòng mười sáu đời nếu bạn không phạm giới. Bạn phải tính những sự tử tế của bậc thầy và nghĩ, “Ngài đã cho ta cái này, cái này, cái này…” Nhưng chưa hết đâu. Bạn đã có được một thân người, bạn có thể hạnh phúc trong đời này, có tài sản, vân vân. Đấy là tất cả những hậu quả của sự giữ giới và hành hạnh bố thí trong những đời trước, và đấy là nhờ lòng tử tế của những bậc thầy đã khiến cho bạn thực hành những pháp ấy.
Bạn có thể nghĩ, “Không phải luôn luôn là một bậc thầy ấy: nhiều thầy khác nhau trong nhiều giai đoạn khác nhau, mỗi người đã đóng góp những sự tử tế của riêng họ.” Nhưng những bậc thầy ấy xuất phát từ một căn bản duy nhất là tâm chư Phật, cái trí căn bản của phối hợp đại lạc và tánh không, cùng một vị với pháp giới. Tất cả những bậc thầy đều là đấng Kim Cương Trì thị hiện nhiều hình dạng khác nhau. Ở Tây Tạng chẳng hạn có chúng sinh là cha để của giống nòi;
(CT: Theo huyền thoại Tây Tạng, giống nòi phát xuất từ một nữ yêu quái mặt khỉ với một con vượn trắng lớn. Con vượn này là một hóa thân của bồ tát Quán Thế Âm, đã tu khổ hạnh thiền định nhiều năm trong lúc nữ yêu quái cứ đứng ngòai của động mà rên rỉ, muốn cặp bồ với vượn. Cuối cùng vượn phải đầu hàng, và hậu quả là giống nòi Tây Tạng; nên họ ảnh hưởng của vượn tâm từ bi, và từ nữ yêu quái họ ảnh hưởng tính đa nghi, ươn ngạnh, hà tiện và ưa nhục dục.). Có những người thiết lập nền luật; những nhà dịch kinh những ông vua và đình thần chuyên quảng bá và duy trì nền giáo lý; những bậc thầy dịch thuật và những bậc hiền trí; những tái sinh của đức Đức Dalai Lama; vân vân. Tất cả những vị này đều là những hiện thân khác nhau của một bồ tát Thánh Quan Tự Tại, Người Cầm Sen Trắng. Những bậc thầy chúng ta cũng thế, chỉ là một thực thể duy nhất.
Đức Je Rinpoche nói: “Người ta cần hiểu rằng những gì nói trên đều là chỉ giáo nổi tiếng về pháp Đạo Sư Du già. Nhưng sẽ không ăn thua gì nếu người ta chỉ thiền quán về đề tài ấy vài lần mà thôi.”
Nghĩa là, muốn thấu hiểu rằng bậc thầy là hiện thân của tất cả chư Phật, rằng vị ấy “là” cái trang, thì bạn phải thực hành pháp Cúng Dường Đạo Sư, vân vân. Nhưng nếu bạn không hiểu rõ ý nghĩa mà chỉ tụng đọc những lời văn thì không được cái gì.
Vậy, khi bạn hiểu rằng tâm của tất cả chư Phật là đồng một vị với tinh túy của pháp thân, đại lạc và tánh không, và từ tính chất này chư Phật thị hiện dưới dạng bậc thầy trong nhiều hóa thân khác nhau. Nếu bạn không hiểu điều này, bạn sẽ nghi ngờ ngay cả khi đảnh lễ những bậc thầy danh tiếng ngồi giảng trên tòa cao; bạn lại còn dễ coi thường ông thầy hèn mọn trong tu viện của bạn, người dạy cho bạn tập đọc. Khi bạn có được hiểu biết này, để tập cho mình một nhìn một vị thầy với tâm kính trọng như nhìn Phật, thì bạn cũng có thể luyện tập để xem tất cả những bậc thầy như Phật; khi ấy làm hài lòng một vị thầy cũng là làm hài lòng tất cả những bậc thầy. Bạn phải xem tất cả thầy đều tử tế như nhau, không thiên vị trong cách phụng sự của bạn.
Người ta bảo ta nên tụng đọc những bài kệ về lòng tử tế của bậc thầy khi ta quán về đề mục ấy. Những bài kệ sau đây được thốt lên bởi đồng tử Manibhadra (Bảo Hiền) trong chương nói về sự tử tế của bậc thầy:
Những hướng đạo tâm linh cho con, người giảng dạy Pháp,
Đủ tư cách dạy con tất cả pháp;
Các vị ấy xuất hiện với ý định duy nhất: dạy cho con
Những phận sự trước mắt của bồ tát.
Các thầy giống như mẹ con trên đường tu tập.
Như nhũ mẫu cho con bầu sữa của thiện đức;
Thầy thiện xảo trong từng ngành đưa đến giác ngộ
Thầy chấm dứt cho con những nẻo đường hiểm nguy.
Như lương y giải cứu con khỏi già chết
Như vị trời Đế Thích mưa xuống những giọt Cam lồ;
Làm tăng trưởng bạch pháp như vầng trăng đang lên.
Và như ánh dương soi đường đến an lạc.
Thầy như núi bất động trước thân thù
Tâm thầy không đầy vơi như biển lớn
Thầy là người thân che chở con một cách toàn vẹn –
Đấy là những ý tưởng đưa con đến với bậc thầy.
Chư Bồ tát những người đang khai hóa tâm con
Những người Con Phật đưa con đến giác ngộ
Họ hướng dẫn con; chư Phật ca ngợi họ-
Con đến với họ bằng tâm tưởng tốt lành.
Thầy như những anh hùng bảo vệ con khỏi thế gian;
Là thuyền trưởng, chỗ nương và sự che chở;
Thầy là mắt, là nguồn an ủi-
Bằng tư tưởng ấy, hãy kính trọng những bậc thầy.
Từ bản Lam-rim Tinh Chất Cam Lồ:
Con đã từ bỏ đời sống tại gia: một hầm lửa rực
Trong cô tịch con thực hành những công việc của hiền nhân;
Con được nếm vị ngọt của diệu Pháp
Đấy là nhờ lòng tử tế của các bậc tôn sư.
Con đã gặp giáo lý của đức Tsongkapa vĩ đại
Trong muôn ngàn kiếp khó mà tìm được
Đây là lòng tử tế của những bậc thầy thánh thiện.
Thầy là người che chở con khỏi các đạo xứ,
Là thuyền trưởng giải thoát con ra khỏi biển luân hồi,
Là hướng đạo đưa con lên tái sinh cao và giải thoát.
Là lương y chữa lành bệnh vọng tưởng kinh niên,
Là dòng sông dập tắt ngọn lửa thống khổ lớn
Là mặt trời soi sáng con đường giải thoát.
Là người giải cứu con ra khỏi ngục tù sinh tử
Là vầng mây mưa xuống Diệu pháp nhiệm mầu;
Là bạn lành giúp con xua tan những điều tai hại
Là cha mẹ nhân từ luôn luôn yêu thương…
Hãy quán những điều ấy khi bạn tụng đọc, và nhớ lại sự tử tế của bậc thầy.
Sự tận tụy bằng việc làm sẽ được bàn theo quyển Lời Đức Văn Thù. Bạn không nên lẫn lộn phần này với ba nghi thức chuẩn bị cuối.
Khi ấy Kyabje Pabongka Rinpoche trở lại nói về mỗi đề tài thiền quán, và trước mỗi đề tài ngài đều làm lễ khẩn cầu, và quán tưởng cam lồ tịnh hóa đang tuôn xuống.
~Trích “Giải Thoát Trong Lòng Tay” – Pabongka Rinpoche~