Tôn ảnh: Đức Diệu Âm Thiên Nữ cùng chư bổn tôn
1./Hỏi : Bạch Đạo Sư người nữ vì sao được đề cao trong kim cương thừa?
Rinpoche Đáp:
Người nữ được xem là trí tuệ bởi vì những đặc tính phi thường mà họ có, những đặc tính này chính là nơi sinh trưởng của chúng sinh, cho nên tiến trình tu chứng trong giai đoạn Bà Mẹ được truyền dạy qua nhiều phương diện, trong phương diện thế tục nữ đại diện sự nhạy bén và khôn ngoan. Chúng ta thường thấy trong cuộc sống người nữ rất quan trọng, trong phương diện tâm linh thì người Việt cũng thuộc Mẫu hệ, những đặc tính quan trọng của người nữ được diễn tả như là việc tạo ra con người bằng việc mang thai.
Trong thời gian mang thai người mẹ sẽ sinh ra những bản tính tự nhiên của một bà mẹ, mặc dù phải khổ cực giữ gìn thai nhi như sinh mạng mình nhưng người nữ chưa từng rời bỏ thiên chức này. Những việc mà người nữ sẽ làm trong thai kỳ được diễn tả giống như việc Hành Giả bắt đầu tiến trình tu hành.
Người mẹ khi mang thai sẽ phải trải qua 4 giai đoạn, 4 quá trình này cũng chỉ người nữ mới có thể trải qua, bởi vì việc từ một phàm phù trở nên bậc thánh cũng cần đi qua các tiến trình tương tự. Ở đây người nữ đại diện cho trí tuệ, cho nên tiến trình Tu chứng mẹ này là điểm tinh yếu cho Thực Hành Mật Từa thâm sau.
2./Hỏi: Thế nào là tiến trình tu chứng pháp tu mẹ?
Rinpoche đáp:
Giai đoạn thông thường bên ngoài:
- Thụ tinh.
- Nuôi dưỡng thai kỳ.
- Gìn giữ thai kỳ.
- Lâm bồn (sinh đẻ).
3./Hỏi : Bạch Đạo Sư, 4 quá trình này được hiểu như thế nào?
Rinpoche đáp:
Người nữ trong cái thấy của tiến trình Giáo Pháp theo phạm trù bên ngoài được giải thích như sau:
– Để thụ thai thành công việc đầu tiên là tinh cha huyết mẹ, sau khi hội đủ yếu tố việc thụ thai bắt đầu, quá trình này nhanh chậm không thể lường trước được tùy vào sức khỏe và tinh của người chồng, việc này cũng có phần của phôi thai có đủ mạnh hay có bị gì không, nếu cả 2 đều đầy đủ yêu cầu cần thiết việc thụ thai sẽ nhanh chóng diễn ra.
Tiến trình này cũng giống việc hành giả thực hiện tiến trình phát triển trí tuệ, trí tuệ xuất hiện khi hội đủ hai tư lương công đức và phước báu của hành giả.
– Khi đã thụ thai thành công tiếp theo là giai đoạn nuôi dưỡng thai kỳ, lúc này mọi hoạt động ăn uống sinh hoạt đều theo nguyên tắc không thể tùy tiện, thời điểm 3-4 tuần đầu mọi thứ đều phải kỹ lưỡng cẩn trọng. Giai đoạn từ 8 đến 28 tuần là lúc hình thành thai nhi, tứ chi lục căn và các giác quan hình thành rõ ràng. Tiếp theo là giai đoạn từ tuần 29 đến tuần 42 việc ăn uống sinh hoạt giữ gìn càng thận trọng hơn, sản phụ luôn cẩn trọng từ trong đi đứng nằm ngồi để đứa trẻ không gặp nguy hiểm từ các hoạt động thường ngày.
Tiến trình này cũng giống như việc sau khi hành giả quy y nương tựa Đạo Sư, hành giả phải làm vui lòng bậc thầy bằng nhiều cách thức khác nhau, tiến trình này thường là yêu cầu phát triển lòng sùng kính, việc này giống như người mẹ phải cẩn trọng với thai nhi trong các tuần này, bởi vì lơ là sẽ dễ bị sảy thai, cũng vậy trong tiến trình này hành giả lắng nghe giáo lý và liên tục làm tâm chín muồi, việc lễ lạy hay quán tưởng bậc thầy cũng giúp hành giả tăng tín tâm. Những Bậc Thầy phi thường của Dòng Tulku (Tái Sinh) khi tu chứng đến bậc linh thánh sẽ có Mật Chú riêng, minh chú có uy lực cũng tùy vào thành tựu của bậc thầy.
– Tiến trình cuối cùng diễn tả như lúc người mẹ lâm bồn, khi lâm bồn nguy hiểm vô cùng, những cơn đau liên tiếp nhau như người bị gãy 20 cái xương sườn cùng lúc, đứa trẻ nếu ngoan ngoãn thì dễ sinh, còn gặp những đứa trẻ hiếu động thì muôn phần khó khăn. Mặc dù đối diện với vô vàn những sự nguy hiểm nhưng người mẹ chưa từng nề hà hay sợ hãi chùn bước, đó được gọi là thiên chức .
Cũng vậy trong tiến trình này vị thầy sẽ đưa ra nhiều khảo nghiệm với học trò, những học trò ác kiến, những hành giả xấu ác chỉ đến tìm lỗi mà không phải học pháp đều sẽ được bổn tôn hộ pháp gạn lọc. Mặc dù nhận nhiều giáo huấn nhưng nhiều học trò đã thối thất tâm, mặc dù họ đã nhận nhiều ban phước gia trì từ Đạo Sư, nhiều hành giả đã chứng kiến nhiều sự linh thánh phi thường chưa từng thấy, hầu hết mọi người đều nhìn thấy hoặc thậm chí có người chỉ cần phát tâm tin kính liền thấy lợi ích lập tức. Thời điểm này là lúc Hành Giả đi vào Guru Yoga bằng Sadhana Ngondro (nghi quỹ cánh cửa đi vào Mật Thừa). Trong nghi quỹ này chủ yếu làm mềm tâm và chín mùi bồ đề tâm thông qua sự gia trì từ Đạo Sư.
Kim Cương Thừa ngay từ ban đầu từ lúc quy y nương tựa Đạo Sư, hành giả được yêu cầu tuân theo tiến trình tu chứng mà Đạo Sư truyền dạy, những Giáo Pháp được Trao Truyền y theo Mật Điển và Giáo Pháp Của Dòng Truyền Thừa, tùy theo mỗi dòng truyền Mật Thừa khác biệt sẽ có những Giáo Lý và Thực Hành khác biệt, tuy nhiên mọi Truyền Thừa và Truyền thống Kim Cương Thừa đều đi theo một tiến trình Tu Chứng viên mãn giống nhau, dòng Truyền Thừa cũng được ví như cây cổ thụ có nhiều nhánh, mặc dù nhiều nhánh nhưng đều cùng chung gốc và được nuôi dưỡng cùng một thân.
4./Hỏi : Bạch Đạo Sư, giai đoạn mẹ có liên hệ gì trong Tu Hành Kim Cương Thừa?
Rinpoche Đáp:
Giai đoạn phẩm tính bên trong:
Sự liên hệ rất mật thiết trong phẩm tính nữ đại diện cho Trí tuệ nguyên sơ, không phải đơn giản mà Mật Thừa đều tôn kính người nữ, bởi vì mọi hoạt động từ bên ngoài, bên trong và bí mật đều diễn đạt giáo Pháp:
– Giai đoạn 1 – Thụ Thai (Quy Y – Nương Tựa Bậc Đạo Sư và Dòng Truyền Thừa)
Ở đây việc mang thai của người mẹ được ví như việc tu tập, đầu tiên phải thọ nhận các giáo lý và theo học với bậc Đạo Sư, vị thầy sẽ trao truyền những giáo lý cần thiết để học trò tu tập, những giáo huấn cũng giúp học trò hiểu hơn về con đường tu hành, đây gọi là giai đoạn thụ thai.
– Giai đoạn 2 – Nuôi dưỡng thai kỳ (Phát triển lòng sùng kính Đạo Sư và tâm kính ngưỡng Bậc Đạo Sư)
Giai đoạn tiếp theo là việc dạy dỗ quan sát học trò. Bậc Đạo Sư trong giai đoạn này, ngoài việc thử thách học trò, còn sẽ xem xét căn cơ tư chất của học trò, phần nhiều trong giai đoạn này học trò thường đánh giá vị thầy, những bậc Đạo Sư phi thường trong lịch sử thường có những hành vi biểu hiện kỳ lạ, như Đức Marpa đánh đạp Milarepa và bắt ngài xây tháp rồi phá bỏ đến mức lưng mưng mủ xém mất mạng, Tổ Dromtonpa ngày ngày cúng dường bơ và đèn lên Tổ Atisha, Tổ Dromtonpa kính ngưỡng Tổ Atisha đến mức ngài chỉ ăn đồ ăn thừa và bơ thừa từ đèn đốt cúng Tổ Atisha.
Để bảo vệ những hành giả chân chính, cũng như giúp cho tiến trình tu chứng của hành giả, những bậc thầy phi thường trong giai đoạn này sẽ trao truyền các giáo lý thâm sâu khiến tâm thức kết nối với Đạo Sư Tam Bảo, bởi vì tiến trình này phải đi qua giai đoạn của lòng sùng kính tuyệt đối, nhìn các hoạt động của Bậc Thầy là hoạt động của Chư Phật, nhìn hình tướng Bậc Thầy chính là tướng Chư Phật, tuân phục tuyệt đối trong thân ngữ ý mà không chút bợn nhơ, tiến trình này rất ít hành giả đi đến, cho nên hầu hết các hành động hoạt động trong giai đoạn 2 chú trọng đến việc thử thách và làm chín mùi, do tâm chúng ta thường quen thoi thói tự ngã (cái tôi) cho nên bậc thầy cần phải tịnh hoá cái thấy của hành giả theo Giáo Pháp, tâm thức luôn hướng tâm về Đạo Sư Tam Bảo, tịnh hoá hoạt động thông thường của hành giả từ ý nghĩ cho đến hành động đều đúng quy chuẩn Giáo Pháp.
Trong giai đoạn này Đạo Sư là quan trọng cực kỳ, bởi vì nếu nói chư Phật trong hình tướng là tượng Phật sẽ khiến cho sự tà kiến phát sinh, thay vì nhìn nhận với tri kiến là sự mô phạm để tỉnh giác thì lại trở thành thần linh hoá, cho nên hầu hết linh ảnh và tôn tượng trong Truyền thống Kim Cương Thừa đề được nhìn nhận là bậc Đạo Sư.
– Giai đoạn 3 – Gìn giữ thai kỳ (Thọ Nhận Giáo huấn và Phát Bồ Đề Tâm)
Sau khi xác định sự chín muồi trong tâm thức, bậc thầy sẽ ban phước gia trì hành giả bằng nhiều hoạt động, giai đoạn này rất cam go bởi vì nghiệp lực cũng như tập khí lâu đời sẽ nổi dậy, trong giai đoạn này Đạo Sư trao truyền Nghi Quỹ Ngondro cho hành giả, sau khi thọ nhận hành giả cần y theo nghi quỹ mà thực hành miên mật.
Trong giai đoạn này hành giả thường gặp nhiều khó khăn do vì tâm thức chưa được chín mùi, riêng hành giả Việt Nam, do theo thiên hướng Kinh Thừa nên thường hiểu lầm câu “Y kinh giảng nghĩa tam thế phật oan, lìa kinh giảng nghĩa đồng như ma thuyết”, cho nên nhiều hình thức tu hành như chỉ chuyên tụng đọc kinh văn, hoặc hành thiện cúng bái, những hành giả này không hướng tâm tầm cầu trí tuệ, các hành giả này có lối tư duy bái sám là đủ không cần tu hành, họ giải thích rằng chỉ bái Đức Phật làm thầy mà không tầm học với những Bậc Thầy trong hình tướng con người. Bởi vì tà kiến cho nên dù biết rằng Bậc Thầy Siêu Việt đã xuất hiện họ cũng không mong muốn thọ học, cho dù Bậc Thầy thị hiện hiển lộ phi thường thông qua các hoạt động khác biệt.
Mặc dù sự hiển lộ rõ ràng nhưng những hành giả tà kiến vẫn cố tình làm lơ, thậm chí họ còn chỉ trích hay dùng nhiều cách thức để làm hại Bậc Đạo Sư.
Một số hành giảng ngạo mạn cho rằng mình tu hành lâu năm, cho nên mặc dù được Bậc Thầy chỉ dẫn và giải thích, do tà kiến nặng nề những hành giả này không muốn rời bỏ pháp tu sai lac, họ luyến tiếc thời gian dài thực hành pháp môn đó, đây điều là do nghiệp chướng quá khứ cản trở, khế hợp với tâm cao ngại đầy tà kiến, khiến họ rời xa Bậc Thầy .
Giai đoạn này tập trung phát triển Guru Yoga (Đạo Sư Du Già) là cực kỳ quan trọng, mật điển Trang Hoàng Tâm Kim Cương nói:
“Người nào khinh chê bậc thầy không lỗi của mình,
Thì dù tu tập bao nhiêu mật điển,
Dù có bỏ ngủ, tránh xa mọi tụ hội,
Tu hành trong một ngàn kiếp,
Cũng chỉ đạt đến địa ngục”.
Hành giả chú tâm tinh tấn tập trung phát triển lòng sùng kính Đạo Sư, lắng nghe Giáo Pháp từ bậc thầy, hoặc thân cận phụng sự bậc thầy để nhận được ban phước gia trì, giúp tâm thức nhanh chóng chín mùi. Bậc Thầy cũng sẽ yêu cầu Hành Giả tuân giữ Các Mật Giới Nguyện, không được phá vỡ giới nguyện và mệnh lệnh của Đạo Sư, khi đã phá vỡ giới nguyện và mệnh lệnh từ Đạo Sư thì cho dù tu hành thế nào cũng chỉ đạt đến địa ngục.
– Giai đoạn 4 – Lâm bồn (Thọ nhận quán đảnh – Tuân Giữ Samaya – Đi Theo Bậc Đạo Sư)
Sau khi kinh nghiệm qua các tiến trình từ thọ nhận – phát triển – hành trì – chín muồi tâm thức, hành giả tiến tới giai đoạn thực hành Mật Thừa, bởi vì yêu cầu của Thực Hành Mật Thừa là sự tuyệt đối tâm đến với Đạo Sư cho nên khi chưa có tâm tuân phục và sùng kính thì chưa thể đi vào các cấp Tantra Mật Thừa.
Khi bậc Thầy đã nhận ra học trò đã hoàn thiện các phẩm chất và tinh thần , bậc thầy khảo nghiệm học trò bằng nhiều hình thức khác biệt, đôi khi là sự yêu cầu dâng cúng dường, cũng có khi là những yêu cầu rất oái oăm , lúc này học trò chỉ cần khởi tâm mống ý mà không duy trì trạng thái tỉnh giác Đạo Sư là Phật, mặc dù đã hoàn thành yêu cầu nhưng thay vì nhận những huấn thị uyên thâm hành giả chỉ nhận được các chỉ dẫn trọng yếu, cho nên mật thừa luôn nhắc nhở việc thăm dò ý của Đạo Sư là tối kỵ.
~ H.H 17th Kadham Dongchen Rinpoche ~
